ترجمه و تحقیق تفسیر نور الثقلین (نیمه اوّل جزء هفتم)

تفسیر نورالثقلین که از منابع معتبر تفسیری شیعه می باشد و در بردارنده ی بیش از سیزده هزار روایت تفسیری است. در این کتاب تفسیری، مفسر گاهی تعداد زیادی از آیات را با هم تفسیر و در تفسیر آیه تنها بخشی از آیه را که دارای روایت تفسیری بوده است نقل و از ذکر قبل و بعد آن و دیگر آیاتی که روایتی در تفسیر آن نرسیده و یا در دسترس وی نبوده است خودداری کرده است؛ بنابراین تعداد زیادی از آیات در این کتاب تفسیر نشده و اکثر آیات تفسیر شده نیز کامل نمی باشند. با توجه به جزء بررسی شده(هفتم) در گزینش روایات، روش مرحوم حویزی به این صورت بوده است که او اگر حدیثی را در منبعی می یافت که فاقد سند باشد؛ آن منبع را رها کرده و همان حدیث را از منبعی دیگر که سند را ذکر کرده روایت می کند؛ گاهی روایات را تقطیع و گاهی روایتی را که در تفسیر یک آیه آمده در تفسیر آیه ای دیگر می آورد و در انتخاب منبع، به منابع شیعه بسنده کرده است و شاید علت این گزینش شرایط محل زندگی حویزی که در شیراز باشد که در قرن یازدهم از پایگاه های علمی ایران بشمار می آمد. با وجود اینکه تفسیر نورالثقلین را از جمله تفاسیر روایی به حساب آورده اند اما با بررسی این تفسیر معلوم می شود که حویزی در آن ، صرفاً به نقل روایت نپرداخته است، بلکه او در انتخاب منابع، و ترجیح روایات مسند بر غیر مسند، انتخاب موضوعی روایات، تقطیع و جابجایی روایات در روشی هدفمند به اعمال نظر پرداخته که در واقع بر این اساس می توان زمینه هایی از اجتهاد را در این تفسیر مشاهده نمود. حویزی در ذکر اولین حدیث از هر منبع، نام آن منبع را نوشته است و به همین خاطر با وجود اینکه سند برخی از روایات را بیان نکرده اما ذکر منبع را می توان از نقاط قوت تفسیری وی و جبران کننده ی ضعف سند، دانست. در مجموع به علت مسند بودن اکثر روایات، مورد وثوق بودن راویان حدیث، عدم مغایرت احادیث معیارهای نقد حدیث می توان تفسیر نور الثقلین را از کتب معتبر تفسیر شیعه بر شمرد و اکثر روایات آن را در تفسیر آیات پذیرفت.